لیست کاملی از اصطلاحات عامیانه و کوچه بازاری قسمت 364

 

 

داغ کسی به دل کسی ماندن-عزادار شدن کسی به دلیل مرگ عزیزی

از خشت افتادن-بدنیا آمدن

خوردن بلا به جان-اصابت بلا با جان

خود را سبک کردن-خود را حقیر کردن-دست به کاری پایین تز از شان خود زدن

ردیف کردن-جور کردن-آماده کردن

آب رفتن زیر پوست کسی(پس از لاغری کمی فربه شدن)

پر و پاچه ی کسی را گرفتن-بر کسی خشم گرفتن-به کسی دشنام دادن

خوردن کسی با نگاه-نگا. با نگاه کسی را خوردن

خاله گردن دراز-شتر-آدم فضول که در هر کاری سرک می کشد

حرص خوردن-عصبانی شدن
تو خط چیزی بودن-در کاری وارد بودن-در کاری تحقیق کردن

خوردن کسی با نگاه-نگا. با نگاه کسی را خوردن

چار میخ کشیدن-سخت اذیت و آزار کردن

چار چشم-کسی مه عینک می زند

زوار در رفتن-بند و بست چیزی خراب شدن-از شدن خستگی یا پیری از کار افتادن

افطاری(خوراکی که برای گشودن روزه می‌پزند)

 

حرف روی حرف کسی آوزدن-برخلاف حرف کسی چیزی گفتن-با حرف کسی مخالفت کردن

خاصه-خان لقب آرایشگر شاهان قاجار

زبان ریختن-سر و زبان داشتن-با چرب زبانی و شیرین سخنی کار خود را کردن

خان خانی-پر هرج و مرج-ملوک الطوایفی

به دل خود صابون مالیدن-به خود وعده ی خوش دادن

 

ادا در آوردن-مسخرگی کردن-تظاهر کردن-تقلید کردن

تاب بازی-بازی کردن با تاب

 

 

پای خود را جای پای دیگری گذاشتن-از کسی تقلید کردن
زدن به کمر کسی-نوعی نفرین و دشنام است

جوشکاری-جوش دادن قطعات فلزی

رویخی-فرنی-نوعی دسر که از نشاسته و شکر درست می کنند

تر کردن لب-چیزی آشامیدن-به یک اشاره ترتیب کاری را دادن-حرف زدن

پرت از مرحله-دور از اصل موضوع

تنه ی کسی به تن آدم خوردن-عادت و خوی کسی را پذیرفتن

دیوان بلخ-جای بی انصافی و ستم رانی

پیش-برنده-آن که جلو است

اهل آن کار (کار بد)

خوش برش-جامه ای که اندازه و برازنده ی قامت دوخته شده است

دزد بازار-پر هرج و مرج-جایی که در آن دزدی زیاد می شود-جای بی قانون
رده-حرف زشت یا نامربوط

دود ِ کلفت-دود مواد مخدر
خیمه شب بازی درآوردن-ادا و اطوار در آوردن-حیله و تزویر به کار بردن-خلاف واقع جلوه دادن
خال مَخال-خال خال

پشت پا به بخت خود زدن- به بخت خود پشت پا زدن

با کاره-کسی که هر کاری از او ساخته است

پاشنه نخواب-کنایه از مویی که از نیمه ی پشت بریده و سر آن رو به بالا باشد

زانویی-زانو

رشته ها را پنبه کردن-کارهای انجام شده را به باد دادن

چس محل کردن-بی اعتنایی کردن

 

دست بالا را گرفتن-حداکثر را فرض کردن
بغل گرفتن-در آغوش گرفتن

پایین آمدن از خر شیطان- از خر شیطان پایین آمدن
اشک کسی دم مشکش بودن(سخت زود رنج بودن، زود به گریه افتادن)

حال کسی را گرفتن-کسی را ناراحت کردن-شادی کسی را به هم زدن

پیش کردن در-بستن در

جنجالی-آن چه موجب هیاهو شود-آن چه بر سر زبان ها افتد

چَپَری بی-درنگ-به سرعت

خوشمزگی-شوخی کردن-بذله گفتن

زردمبو-آدم ضعیف و کم خون-دارای رنگ و روی زرد

حساب بی حساب-سر به سر-این به آن در-مساوی-هیچ به هیچ

پر پر کردن گل-کندن و پراکندن برگ های گل

جیغ و داد-داد و فریاد

زند و زا کردن-زاییدن-زاد و ولد کردن

 

دون-برنج خوب نپخته-دانه هایی که به پرندگان می دهند

اسم درگوشی-نام دوم فرد مسلمان که نام یکی از امامان است
جایی-مستراح-توالت
خیت کردن-شرمنده کردن-کنفت کردن-بور کردن

تخم طلا گذاشتن-کنایه از چیز گران بها آوردن-کار بسیار مهمی انجام دادن

 

 

از خود در آوردن(دروغ‌پردازی کردن)

درچین و ورچین-جمع و جور کردن-مرتب کرد

اُزبَک-بی‌ریخت-ژولیده-ازخودراضی

تشت کسی از بام افتادن-رسوا شدن-آشکار شدن راز

اَجق وَجق-چیزی با رنگ‌های تند و زننده-دارای ترکیب ناهماهنگ

دور چیزی را خط کشیدن-چیزی را کنار نهادن-دست کشیدن از چیزی

امان کسی را بریدن(کسی را درمانده و بیچاره کردن)

زبان گرفتن-کسی را با زبان خوش آرام کردن

آبِ سیاه-نیمه کوری

پنج تن-محمد-علی-فاطمه-حسن و حسین

رفتن آن جا که عرب نی انداخت-به جای دور و بی بازگشت رفتن-به وضع ناجوری گرفتار شدن

پیش خودمان بماند-به کسی مگو-نشنیده بگیر

اهل حال-دوستدار تفریح و خوش‌گذرانی

خوار و ذلیل-نگا. خوار و خفیف
بار آمدن-تربیت شدن-به روشی عادت کردن

دیگ بار گذاشتن-گذاشتن دیگ غذا بر اجاق

تشریف داشتن-حضور داشتن

بلا گردان کسی شدن-به جان خریدن بلای کسی

چس گره زدن-نهایت خست به خرج دادن
به خرج کسی نرفتن-بر کسی تاثیر نکردن-بر کسی موثر واقع نشدن

 
حبف و میل-ریخت و پاش

جفت گیری کردن-جماع کردن حیوانات

بند تنبانی-سست و رکیک-مزخرف و بی ارزش

این هلو این هم گلو-مثل آب خوردن-انجام این کار بسیار آسان است

دست به گردن-در حال معاشقه-سریع الوصول

ای داد بیداد(کلامی است که به‌هنگام حسرت و افسوس می‌گویند)

رو دادن-گستاخ کردن-جسارت دادن

دست کسی را خواندن-یه اندیشه و نقاط ضعف کسی پی بردن

 

پاشنه کوتاه-کفشی که پاشنه ی کوتاه دارد

آروغ بی‌جا زدن-نابه‌جا سخن‌گفتن-نسنجیده کاری کردن
پیداش شدن- آفتابی شدن-ظاهر شدن

ابرو آمدن(عشوه ریختن، غمزه کردن)

 

رژیم گرفتن-رژیم داشتن

دل پُر داشتن-کینه و دلخوری دیرینه داشتن

اسباب‌بازی(وسیله‌ی بازی (به‌ویژه برای کودکان))

خشتک کسی را سر او کشیدن-نگا. خشتک کسی را پاره کردن

دوا قرمز-پرمنگنات
چشم و گوش بسته-بی تجربه و بی اطلاع
برای کسی تره خرد نکردن-از کسی حساب نبردن-به کسی اهمیت ندادن-برای کسی اعتبار قائل نشدن

از جیب رفتن(سود یا لذتی را از کف دادن)

راه افتادن-آغاز راه رفتن کودک-آغاز به کار کردن-روشن شدن دستگاه-رونق یافتن کسب و کار

حرف کسی شدن با کسی-با کسی مشاجره پیدا کردن

زیپ-نوعی بست ساخته شده از دو نوار دارای دندانه های فلزی یا پلاستیکی قابل درهم افتادن

آخر و عاقبت-نتیجه‌ی خوب

آبِ دندان-حریف ساده

خوش حساب-خوش معامله-آن که بدهی خود را به هنگام بپردازد

اشکنک سرشکنک داشتن-با خطر همراه بودن

جا گذاشتن-چیزی را در جایی فراموش کردن-چیزی را سر جای خود قرار دادن

 

خوش شانس-خوش اقبال-خوش طالع

توگوشی حرف زدن-نجوا کردن-تنگ گوش کسی حرف زدن

 

آسمان تا زمین(تفاوت بسیار)

پشت گوش فراخ-تنبل-اهل مسامحه و کوتاهی

دوام کردن-دوام آوردن

آبی از کسی گرم نشدن-بهره‌ای از کسی نبردن

خُردمُرد-شکسته و ریزه میزه

ته و تو-کنه حقیقت-باقی مانده ی هر چیز

به آخر خط رسیدن-به پایان کار
جز جگر زده-نفرینی است به معنی دل سوخته بر اثر اندوه و مصیبت-گرفتار به بلا

 
چینی بند زدن-کاسه دوختن-به هم چسباندن تکه های ظروف شکسته
به باد فحش یا کتک گرفتن-یک ریز فحش دادن یا کتک زدن

رگ خواب کسی را به دست آوردن-نقطه ضعف کسی را پیدا کردن-کسی را تابع خود کردن

زیر دریایی-کشتی جنگی که می تواند در زیر آب حرکت کند
 

زیر ِ گوش-سخت نزدیک-دم دست

دریدگی-وقاحت-بی شرمی-پر رویی

 

ارواح بابات-به هنگام سرزنش برای ناکام شدن در کاری گفته می‌شود

آینه‌ی دست-تیغ و خنجر

از کرگی دم نداشتن خر(نهایت پشیمانی و انصراف از ادامه‌ی کاری)

پیش قسط-پرداختِ پیش از آغاز قسط بندی

چرخ کسی را چنبر کردن-به اصرار کسی را به کار واداشتن-پیله کردن

آیَم سایَم(گاه‌کاهی)

الحق-به‌راستی-حقیقتن

چشم و گوش بسته-بی تجربه و بی اطلاع

چرکمرد شدن-آن قدر چرک که با شستن هم چرک نرود
از نفس افتادن(بسیار خسته و مانده شدن)
چانه لغ-نگا. چانه شل
بدک-نه چندان بد

حرف پوچ-سخن بی معنی

 

بست نشستن-پناه بردن به بست برای در امان ماندن از تعرض

از جنب و جوش افتادن(آرام گرفتن، شور و هیجان خود را از دست دادن)
بی پا-از تاب و توان افتاده-فرسوده

بچه انداختن-بچه ی نارس بدنیا آوردن

دو قلو-دو بچه ی همزاد

توی هم رفتن سگرمه-گره بر ابرو زدن بر اثر خشم

راه کشیدن چشم-خیره شدن بی اراده به جایی بدون پلک زدن

خرناس کردن-خرخر کردن در خواب

خودخور-کسی که غم خود را در دل می ریزد و با کسی در میان نمی گذارد

دلخور شدن-گله مند شدن-ناراضی شدن

زبان گرفتن-کسی را با زبان خوش آرام کردن

پاره شدن چرت ب-ا امری نامنتظر روبرو شدن-جا خوردن

ادب کردن(با تنبیه آموختن، آدم کردن)

پَر دادن-دل و جرات دادن-مفت و مسلم از دست دادن

از چنگ دزد در آمدن و به دام رمال افتادن-از باران به ناودان پناه آوردن

بنا را بر چیزی گذاشتن-قرار را بر چیزی گذاشتن-چیزی را ماخذ گذاشتن

آلا گارسون-اصلاح موی سر زن به سبک موی پسران

دست از پا دراز تر-مایوس شده-ناموفق

دو به دست کسی دادن-به کسی فرصت انجام کاری دادن-به کسی بهانه دادن

پات-بی آبرو-بی تربیت

تشنه بودن به خون کسی-خواهان مرگ کسی بودن

چینی بند زنی-عمل چینی بند زدن
دنده کج-کج خلق-یکدنده

 

تازه به دوران رسیده-نو کیسه-کسی که تازه به ثروت یا به جایی رسیده است

از سر دست(کار یا سخنی که فورا و بدون تامل بکنند یا بگویند)

 

خشت انداختن-لاف زدن-گزافه گفتن

زنده بیوه-زنی که شوهرش بدون آن که او را طلاق داده باشد-او را ترک کرده است
پا بریده بودن-ترک آمد و رفت کردن
جانب کسی را گرفتن-از کسی پشتیبانی کردن

زدن زیر آواز-بی مقدمه به خواندن پرداختن

در هچل افتادن-دچار درد سر شدن-به درد سر افتادن

در به دری-بی خانمانی-آوارگی

چنار عباس علی-متلک بد

چار شانه-دارای شانه های پهن-کنایه از مرد خوش اندام

زهکونی-اردنگی-تیپا

خام کردن-فریب دادن-اغفال کردن

حاشیه نشین-تهیدستان ساکن در کناره های شهر

پاتیل شدن-از مستی از پای در آمدن-دیگرگون شدن حال

 
خاک کردن-دفن کردن-در گور نهادن-پشت حریف را در کشتی به زمین رساندن

 

 

پیس-کسی که پوستش با لکه هایی دو رنگ می شود

چهار چشمی پاییدن-با دقت مواظب بودن

خرد و خمیر شدن-بسیار خسته شدن-له و لورده شدن

دل کسی گرفتن-غمگین شدن-متاثر شدن

پا سبک-مبارک قدم-جلف و سبک

چشم به روشنایی افتادن-سودی را در جایی گمان کردن و به آن طمع کردن

به یک چوب راندن-همه را به یک چشم نگاه کردن

چای قندپهلو-نگا. چای دیشلمه
افت کردن-کاهش یافتن-کم شدن
دروغ شاخ دار-دروغ بزرگ

خاله بی بی-نوعی آش

به خاک سیاه نشستن-بدبخت و ذلیل شدن

رقاصی کردن-کارهای ناشایست و سبک کردن

چیل-آدم بد بیار

افسار پاره کردن(سرپیچی کردن، یاغی شدن)

حتم داشتن یق-ین داشتن

به هم خوردن حال-استفراغ کردن-بالا آوردن

جَری کردن-رو. دادن-گستاخ کردن

تب و تاب-سوز و گداز

جشنواره-جشن فزهنگی-فستیوال

جیک زدن-اعتراض کردن-صدا در آوردن

دستی به سر و صورت کشیدن-خود را مرتب کردن-آرایش کردن

دردسر تراشیدن-ایجاد زحمت و گرفتاری کردن

روغن کاری-روغن زدن به هر نوع دستگاه

رو آوردن-مراجعه کردن-دست به دامن شدن-پناه جستن

خاک تو سری-مصیبت زدگی-گرفتاری-بدبختی

جیغ کشیدن-نگا. جیغ زدن

هرماری-ز خوردنی یا نوشیدنی تلخ-کار سخت و دشوار

پرند-حرف بی هوده

باز شدن نیش کسی-تبسم کردن از روی خوشحالی و خوشوقتی
آتش کردن (گشودن)(شلیک کردن)

راه آمدن-سازش کردن-همراهی کردن

چاله-گودال کوچک-دردسر-اشکال

چغاله بادام-بادام نارس

اول دشت((نزد کسبه) نخستین فروش بامداد)

خیر مقدم-خوش آمد

خودم جا، خرم جا-تکیه کلام کسانی که همه چیز را از دریچه ی منافع شخصی می بینند. من که دارم گور پدر بقیه

تن در دادن-به کاری حاضر شدن-انجام کاری را پذیرفتن

تافته ی جدا بافته-بر تر و به تر از دیگران

از پس چیزی (کسی) بر آمدن(توان انجام کاری را داشتن، توان هماوردی با کسی را داشتن)

زبان گزه رفتن-زبان گزیدن-لب به دندان گرفتن
چوروکیدن-چوروک خوردن-چین برداشتن
آشیخ روباه(آب‌زیرکاه، مکار)

ترک بیلمز-آدم نادان
پهلو فنگ-نگاه داشتن تفنگ به موازات و عمود بر زمین
آش آلو شدن-خجالت‌زده شدن-سکه‌ی یک‌پول شدن-کنفت شدن

اُزگل(بی‌سروپا، کم شعور و بی‌شخصیت)
زیر چاقی-مهارت

بفرما زدن-تعارف کردن

جیک جیک-آواز پرندگان-سخنی که فهمیده نمی شود

به کوچه ی علی چپ زدن خود-خود را به آن راه زدن-خود را به نادانی

 

بیرونی-مقابل درونی-جایی از خانه که مردان و خدمتگزاران مرد می نشینند

به خورد کسی دادن-به زور به کسی خوراندن-به کسی قالب کردن

آمد نیامد داشتن(روی دادن واقعه‌ای که احتمال فرخنده و نحس‌بودن هر دو در آن هست)

دشت کسی را کور کردن-اولین فروش کاسب را نسیه خریدن

باد توی گلو انداختن- باد به غبغب انداختن

دست از پا خطا نکردن-هیچ کار اشتباهی نکردن-تکان نخوردن

از بز حرام‌زاده‌تر-سخت‌گریز و حیله‌گر

چَک-سیلی-کشید

رو شدن-آشکار شدن-فاش شدن

خرج برداشتن-پول لازم داشتن

چهره کردن-نگا. چهره شدن

تا شدن-دو لا شدن-جمع شدن

بیرون رفتن-به توالت رفتن
پیش فنگ-جلوی رو قراردادن تفنگ به طور عمودی

تره خورد نکردن برای کسی-کم ترین اهمیتی برای کسی قایل نشدن
 

راسته-گوشت دو طرف ستون فقرات حیوان

تردستی-مهارت-شعبده بازی

ته دل کسی مالش رفتن-احساس ضعف یا ترس کردن-حالتی شبیه به گرسنگی داشتن

خیال کسی تخت بودن-آسوده خیال بودن-کاملن مطمئن بودن

خرس-چاق و درشت-تنومند

آب آتش زده(اشک)

 

به قوزک پای کسی نرسیدن-در برابر کسی بسیار حقیر و ناچیز یودن
از ته دل(از سر صدق و صفا)

زیر زیرکی-پنهانی-با مکر و حیله

از غورگی مویز شدن-مقدمات کاری را فرانگرفته ادعای استادی کردن

رحمت به . . .-صد رحمت به-هنگام برتری دادن چیزی به کار می رود: رحمت به آب حمام

دعوت حق را لبیک گفتن-مردن

چله دار-کسی که در روز چهلم مرگ عزیزی عزاداری کند
جبهه-میدان جنگ

 

 

دور چیزی را قلم گرفتن-چیزی را ترک کردن-کنار نهادن

در تاریکی رقصیدن-در غیبت کسی رجز خواندن و ادعای بی خود کردن

پا سوخت-پا بد-بد شانس

از تعجب شاخ در آوردن(بسیار شگفت زده شدن)

پریدن از خواب-بیدارشدن ناگهانی در اثر آوازی سخت یا خوابی آشفته

چای صاف کن-وسیله ای نوردار برای صاف کردن چای به هنگام ریختن به استکان یا فنجان

اسب را گم کردن دنبال نعلش گشتن(اصل را از دست دادن و دنبال فرع گشتن)

چشم کسی را دزدیدن-هنگام غفلت کسی کاری را انجام دادن یا چیزی را برداشتن

آفتاب‌رو-جایی که آفتاب بر آن بتابد

ترکه مرکه-زن لاغر و خوش اندام

دست آموز-تربیت شده-آموخته

تعارف دادن-هدیه فرستادن-پیشکش کردن

تُک زبانی حرف زدن-لکنت داشتن-گرفتگی زبان داشتن

ادا اصول-ادا اطوار

زبان پس قفا-نوعی گل است

از ته دل-از سر صدق و صفا

چینه کشی-شغل چینه کش

از بام خواندن و از در راندن(خواستن و به بی‌میلی تظاهر کردن)

تزریقات چی-کسی که کارش تزریق آمپول است

 
پیسی-بد رفتاری-آزار

چرخیدن در روی یک پاشنه-تغییر نکردن وضعیت-گذشتن وضع به منوال سابق

رکابی-دارای رکاب-پیاده ای که به دنبال سواری بدود

زه کشیدن-سخت شدن زخم-کشیدن عضله ها

دست از سر کچل کسی بر نداشتن-کسی را به حال خود نگذاشتن
چانه گیر-کسی که خمیر را چانه می کند